Podziel się:

Vijay Iyer & Mike Ladd
Holding It Down: The Veterans' Dreams Project

Trzeci muzyczno-koncepcyjno-performatywny projekt Iyera i Ladda (który chciałoby się nazwać trzecią częścią trylogii, gdyby nie fakt, że oznaczałoby to zamknięcie cyklu) okazał się najbardziej czasochłonny – rozpoczął się w 2009 roku od wywiadów z weteranami wojny w Iraku, ale rozwijał się wolno. Kiedy rozmawiałem z Iyerem wiosną 2012 roku, podkreślał on, że trudność tematu i traumy dotykające byłych żołnierzy wniosły zupełnie inną perspektywę niż przy wcześniejszych projektach: „nie chodzi nam o robienie projektu o nich, ale o zrobienie czegoś z nimi. Ten projekt jest o nich, dla nich i robiony przez nich” – mówił. Z szeregu weteranów dwoje – Maurice Decaul i Lynn Hill – osobiście występuje na płycie w roli wokalistów, wspomnienia innych są przetworzone i wykonywane przez Mike’a Ladd i Pamelę Z., którzy wokalnie prowadzili Still Life with Commentator. Z In What Language? nową płytę łączy narracja w pierwszej osobie i formuła spoken word. Decaul i Hill wnoszą te najprostsze wykonawczo, ale najmocniejsze emocjonalnie punkty płyty (utwór „Capacity”, zrealizowany w formie wywiadu Ladda z Lynn Hill, która z Las Vegas pilotowała drony w Afganistanie, jest wstrząsający), które doskonale przeplatane są przez bardziej metaforyczne teksty opracowane przez Ladda – jego ekspresja, talent poetycki i umiejętność punkowej, antysystemowej ironii sprawiają, że płyta jest wielowątkowa, nie jest ani jednoznacznie konfesyjna, ani powierzchownie krytyczna.

Za ciężarem gatunkowym Holding It Down idzie bogactwo brzmieniowe – pojawiają się akustyczne kompozycje w duchu In What Language?, elektroniczne spięcia charakterystyczne dla Still Life with Commentator, a nawet rockowe wzloty i abstrakcyjne wyciszenia z drugiej strony. Zespół ma kapitalne wyczucie narracyjno-dramaturgiczne, a poważne tematy ukazuje w ramach przebojowych wręcz utworów, co owocuje płytą poruszającą i przykuwającą uwagę. Oczywiście powstaje pytanie, czy mówienie o traumach związanych z wojnami w Iraku i Afganistanie przez pryzmat doświadczeń żołnierzy amerykańskich jest wystarczające – dla pełnego obrazu na pewno nie, ale dla projektu artystycznego chyba tak, zwłaszcza, że dla poruszenia amerykańskiej opinii publicznej taka perspektywa jest kluczowa. Jej sprzeciw wobec wojny w Wietnamie był przecież przede wszystkim sprzeciwem wobec losu tysięcy Amerykanów. Na tej zasadzie oddziaływały choćby „Hair” i „Łowca jeleni”. Byłem akurat w Waszyngtonie kiedy Holding It Down się ukazało i pierwszy raz słuchałem tej płyty patrząc spod Lincoln Memorial na National Mall, co było wyjątkowym przeżyciem – pomniki najważniejszych wojen angażujących Stany w XX wieku porażają tam kiczem i patriotycznym zacietrzewieniem, zamiatającym tysiące ludzkich dramatów pod dywan, a Holding It Down mówi o i dla uczestników tych dramatów. We współczesnej muzyce, skupionej na drobiazgach i estetycznych artefaktach,  to wyjątkowe, chyba tylko Matana Roberts z podobną wrażliwością operuje dużymi tematami. Wspaniała płyta i jeśli okaże się ona zamknięciem cyklu, będzie to zakończenie godne.

[Piotr Lewandowski]